Inleiding

Een maand na de dood van Karel de Stoute erkende de Staten-Generaal van de Nederlandse gewesten Maria als Gravin van Vlaanderen (°1457 + 1482) maar ze was gedwongen het Groot Privilegië te tekenen waardoor de oude privilegiën van Gent en Brugge werden hersteld en de spons geveegd over al de schulden en belastingen.
De gezagsdragers regeerden voortaan in de taal van de streek: in Vlaanderen, Diets. 
In de loop van de 15de en 16de  eeuw werd de woltextiel vervangen door lijnwaad.

De Koning van Frankrijk, altijd overtuigd dat het Graafschap Vlaanderen hem toebehoorde, nam opnieuw revanche.
Hij veroverde het hertogdom Bourgogne, Picardië en Artesie met uitzondering van het Franche-Comté. 

In 1477 huwde Maria van Bourgogne in Gent de Habsburgse kroonprins, Maximiliaan van Oostenrijk, een stad groter dan Wenen. 
In 1478, het jaar van de geboorte van zoon Philips de Schone, bezocht de hertogin Eeklo en nogmaals in 1478, 1479 en 1480, jaar van de geboorte van Margaretha van Oostenrijk . 
Ieder bezoek ging gepaard met grote feestelijkheden.

Opnieuw was er onenigheid betreffende de militaire belastingen die Eeklo moest betalen. 
De Burgemeester en enkele schepenen, waaronder Jan Lippins van Lembeke, een verre verwante van de Lippins van Eeklo, gingen naar Brugge om die lasten te bespreken, maar werden de gevangenis ingestuurd (1477).
Uiteindelijk kwam de zaak van de militaire belastingen voor de Raad van Vlaanderen (1480): de opgesloten schepen werd vrij gelaten en de taks kwam toe aan het Vrije van Brugge.
Daarna, in 1478, hetzelfde scenario in Gent.

De dure oorlog tegen Frankrijk ging dus door.
In 1477 werd westelijk Vlaanderen aangevallen door de Franse Koning, maar in 1479 versloeg Maximiliaan de Franse legers.

Het echtpaar werd gevierd in Brugge en Gent en eveneens bij een doortocht, in Eeklo.
Maar door die vele militaire acties en dito belastingen in gans de Nederlanden en een strenge winter van 1480, heerste er in 1482 een grote armoede, jaar van het overlijden van Maria van Bourgondië te Wijnendale. 

De Staten-Generaal stelden Maximiliaan tot Regent en zoon Philips de Schone tot Erfprins aan. 
Bij een bezoek aan Eeklo werd de Regent in gezelschap van 17.000 man met vreugdevuren ontvangen. 
In 1486 werd Maximiliaan Roomse Koning van Duitsland, maar bleef Regent der Nederlanden.
Na een mislukte strijd tegen de Franse Koningen, ontstond opnieuw een opstand in Gent.
Ook Brugge keerde zich tegen hem omwille van de hoge militiebelastingen. 

In 1488 sloten de Bruggelingen Koning Maximiliaan op in de Cranenburg, gelegen op de markt, gedurende drie maanden.
De Magistraat van Eeklo werd afgezet op vermoeden van Habsburgs gezindheid.
De stad werd tijdens de opmars van het Duitse Leger geplunderd. 
De Eeklonaar Jan II Lippins had erg te lijden van de vernielingen.
In Brugge kwam de rust terug nadat die stad Maximiliaan als Regent had erkend.

In een notule van 7 januari 1490 van de Brugse Poortersboeken werd hij buitenpoorter om in Brugge een Neringhe te starten : Jan fs Jacobs gheborene van eeckelo ghecocht zyns poorterscip, enz. 
Omdat hij Eeklo had verlaten, was hij aan Eeklo een belasting van Issuwe voor vervremde verschuldigd.

Maximiliaan, net als Karel de Stoute, was altijd paraat om oorlog te voeren tegen de onwillige Vlaamse steden.

In 1492 viel het bolwerk Sluis en door de Vrede van Cadsant (1492) was de centralistische Regent volledig de baas over het Graafschap Vlaanderen, waardoor die tal van privilegiën verloor.
In hetzelfde jaar brak de Pest uit in Vlaanderen en rondtrekkende legerbenden vernielden de oogsten. Wolven daagden weer op. 

Keizer Karel. (1530-1555). Baljuw Jacob Lippins III (4).

De eerste helft van de 16de eeuw ging het economisch goed in Vlaanderen.
Het zwaartepunt lag niet meer in Brugge maar in Antwerpen.
In Eeklo bloeide de economie en was de familie Lippens de machtigste van de stad. Het zou verkeren na 1550. 
Meester Jacob II was Baljuw tot 1534, maar hij ontving ten huuse in Kaprijke, waar hij een hofstede bezat.
Er heerste toen een opflakkering van een dodelijke epidemie, De Swetende ziekte of Sudor Anglicus, een hyper acute infectieziekte, heviger dan in de jaren 1522-1524.
In Kaprijke ontving hij de Hoogbaljuw van Aalst en de Pensionaris van de Raad van Vlaanderen. 
Hij ontving als Baljuw in 1532 de Regentes, Maria van Hongarije, zuster van Keizer Karel bij haar doortocht door Eeklo, in gezelschap van Antoine de Croye, opperjager van het Graafschap Vlaanderen. 
De regentes, een fervente jageres kwam frequent jagen in de bossen van haar geliefde Eeklo. Jacob Lippins II leefde op hoge voet.
Hij had inkomsten van vastgoed; van de stad ontving hij een vergoeding voor de pacht van het innen van een Thol voor het functioneren van een sluis op de Lieve, de Rabate genoemd en hetzelfde voor de Rabate van het Leyken, een kanaal binnen Eeklo. 
Ook nog de zeer lucratieve inkomsten van de pacht op de verkoop van wijn, de Wynassise.
De stad gaf de keurbroeders de pacht vele diensten ; een deel van de opbrengsten kwam ten goede van de keurbroeder.
De meest begeerden waren de pacht op de verkoop van wijn (wynassisen), bier, graan, het uitbaten van de molen, de tol op de sluizen (rabate) , enz.

In 1534 bedroeg de opbrengst van de Wynassise, jaarlijks 256 Lp (Parijse ponden), thans ong. 5000 €.
Jaarlijkse Erfelijke renten betaalde hij en zijn opvolgers aan de stad op Bamesse, feestdag van St-Baafs op 1 oktober voor vastgoed in vroegere tijden ter beschikking gesteld aan de keurbroeders. 

In 1534 deed de geëerde Baljuw zijn laatste voyagie naar Gent samen met de schepenen Pieter Kervyn en Danneel de Baets, zijn toekomstige schoonzoon in verband met het aanleggen van een rioolnetwerk en het leggen van kassei en (cauchies) in Eeklo. 
Toen de beroemde Albrecht Dürer in de jaren 1520-22 de Nederlanden bezocht, bewonderde hij ondermeer Eeklo voor zijn nette straten, belegd met stenen. Misschien hadden de schilder en de Baljuw elkaar gegroet. 

Meester Jacob II Lippins stierf ca 1539, Mer Jacob Lippins kerckelycke doot, in zijn hofstede in Kaprijke zoals vermeld in de Staten van Goed opgesteld na het overlijden van zijn schoondochter Clara de Baets. 
In hetzelfde jaar werd een dag van rouw gehouden voor het overlijden van de KeyzerinneIsabella van Portugal (1503-1539), echtgenote van Keizer Karel. 

Jacob II Lippins liet drie kinderen na : Jan, genaamd "de Oude", Jacob III Lippins en Lysbette. Jan Lippins de oude stierf omstreeks 1560 maar betaalde postuum, door onwetendheid van de griffier, nog een kleine rekening voor jaarlijkse erfelijke renten van enkele schilling van de stad tot na 1572. 
Jan sr. had met Pieryne Thys meerdere kinderen, allen Calvinist in de troebele jaren.
Meester Pieter Lippins, raadsheer bij de Raad van Vlaanderen en raadsman van Eeklo, waarvoor de stad hem dankbaar beloonde: hij moest bij zijn vertrek geen “recht van Issuwe”, een belasting bijvertrek uit Eeklo, betalen ; stierf in 1567.
Jacob Jansone (Jaak) woonde op de Markt bij zijn vader en bezat meerdere eigendommen in Eeklo. 
Johannes (Jan, Jehan) Lippins, Chirurgijn en de toekomstige Predikant of dominee. 
Ampleunie, die Eeklo verliet in 1559. 
Heyndrick en tenslotte Cornelis, calvinistische schepen in 1581. 

Chirurgijn Jan Lippins de jonge, was een gesworene chirurgijn en had de eed afgelegd bij een college van erkende chirurgijnen en een medicus en mocht bijgevolg de titel van "Meester" dragen.
Hij woonde op het Spriet nabij de Vismarkt . Eerst gehuwd met Lysbette van den Hende, dochter van de kerkontvanger Pieter.
Een familielid en naamgenootfamilielid was Pieter van den Hende, suffragaan of wijbisschop van Luik, een priester gewijd als bisschop zonder diocees. 
Een tweede maal gehuwd met Martyne Ymans en een derde maal met Elysabeth Schautteete.
De tweede zoon van Jacob II, Jacob III Lippins III werd als zijn vader Baljuw van Eeklo, stapte tweemaal in het huwelijksbootje en had negen kinderen. 
Hij was eerst gehuwd met Clara de Baets, dochter uit een tweede huwelijk van Burgemeester Daneel.
Haar halfbroer Franchoys de Baets was later Baljuw en streng Katholiek. Clara, geboren ca 1500, stierf ca. 1543.
De Staten van Goed van haar zes weeskinderen werden pas opgesteld in 1547, na het tweede huwelijk van Jacob III in 1544.
Gezien Clara enkel een meerderjarig kind had (meer dan 25 j.) huwde ze Jacob III in ca. 1518. 
De bruiloft van de zoon van de roemrijke Baljuw en de dochter van de Burgemeester was een groot mondain evenement in Eeklo.

Jacob III zag het licht ongeveer rond 1495. Met Clara had hij zeven kinderen:
Franchyne, het enig meerderjarig kind (25 jaar) bij het overlijden van Clara en gehuwd met Pieter van Speybrouck.
Catheline (U 1571) huwde Willem Mannins. Zij hadden drie kinderen waarvan Willem schepen tijdens het calvinistisch bewind.
Danneel, weduwnaar voor 1572.
Maria, gehuwd met Baldwyn Craeye (dochter Maykin), die diensten bewees aan de stad.
Anna, gehuwd met Arnould Dierkins, (U 1572), die lid was van "de Tafels van de H.Geest", een burgerlijk georganiseerde armenzorg met een behoorlijk salaris voor de leden, gekant tegen de toenemende bemoeienis van de clerus. Een familielid Anna Dierkins vluchtte als protestant naar het Noorden.

Jacob IV Lippins
Jan (Johannes) filius Jacobs.

Na het overlijden van zijn eerste vrouw Clara, stapte Jacob III Lippins in 1544 in een tweede huwelijksbootje met Cornelia Hellin, dochter van Nicolaes, Raadsheer bij de Raad van Vlaanderen.
Zijn tweede bruiloft was eveneens een evenement en werd met 12 kanne wyns op het schepenhuis gevierd.
Zij kregen nog twee kinderen Philips en Jan, later gehuwd met Tryskin Dierkins.
Jacob III Lippins en zijn kinderen kochten en verkochten heel wat vastgoed.
Het derde kind van Meester Jacob II was Lysbette Lippins, gehuwd met Jacob d'Herchere (+1572).
Vader Jan d'Herchere had drie kinderen. Jacob, gehuwd met Lysbette Lippins; 
Burgemeester Berthelmeus, wiens zoon, Jacob d'Herkere, protestants schepen was in 1571 en overleden in 1572 en tenslotte Anthonyne d'Herchere, gehuwd met Baljuw Clayes Yman met als dochter Martyne Ymans, tweede echtgenote van Johannes Lippins. 
In 1551 verlieten het echtpaar J. d'Herckere - L. Lippins met hun kinderen Eeklo.
Een ander familielid, Frans d'Herckere, werd als calvinistisch verbannen verklaard.

Philips II en de Calvinistische Scheuring der Nederlanden.
Van Opstanden tot Bestand (1555 - 1609). Dominee Johannes Lippius.

Bij de troonsafstand van Keizer Karel in 1555 te Brussel liet hij aan zijn zoon Koning Philips II een sterk centraal gezag in de Nederlanden na.
De strijd tegen het protestantisme en de oorlog tegen Frankrijk waren echter onbeslist.
Keizer Karel overleed in Spanje in 1558. 
Door de oorlogen op vele fronten was Philips II in 1556 failliet tot groot genoegen van de Antwerpse bankiers die hem geld leenden met een voordelige rente.
Ondertussen leefde de bevolking der Nederlanden in grote nood ten gevolge van grote calamiteiten. 
“Van oorlog, hongersnood en pest, bevrijd ons Heer" werd blijkbaar niet door Hem aanhoort en ook niet door Philips II, Koning in 1555.

In de late middeleeuwen werden de hooggeboren geslachten van dit graafschap voor een reeks fundamentele uitdagingen geplaatst.
Op de kastelen en landgoederen die hen altijd hadden verzekerd van ongeëvenaarde macht en rijkdom, werden zij geconfronteerd met een boerenbevolking die in de nasleep van de Zwarte Dood een sterk besef van eigenwaarde had ontwikkeld.
De luxueuze levensstijl van edelen werd steeds vaker geëvenaard en zelfs overtroffen door stedelingen uit Gent, Brugge of Ieper, die enorme fortuinen hadden vergaard met handel en nijverheid.

Tijdens de zogenaamde Kleine IJstijd met zeer koude winters en zomerse regens, waren in de Noordzee ijsbergen te zien en vroren de waterlopen volledig dicht. 
De economische crisis, vooral van de textielnijverheid tussen 1540 en 1550 en de slechte landbouwopbrengsten deden het aantal armen exponentieel stijgen: 1/4 in Brugge en 1/7 in Gent en bijgevolg het banditisme. 

Ook ziekten als lepra, pokken, pest en malaria waren oorzaak van stijgende vroegtijdige dood. Malaria (polderkoorts,  Zeeuwse coortsen) kwam voor in de moerassen van de moeren en schorren in de streek rond de Schelde, zoals in Eeklo en Assenede. 
Door al die calamiteiten en het zedeloos gedrag van de clerus kreeg de leer van Calvijn meer en meer aanhangers ondanks de strenge vervolgingen.

De winter van 1564-65 was de koudste van de eeuw met ijsbergen voor Rotterdam, gevolgd door mislukte oogsten.
Door de oorlog met Scandinavië verminderde de invoer van graangewassen.
1566 was dan ook het hongerjaar genoemd.
Dat was figuurlijk koren op de molen van het calvinisme
Zowel in Frankrijk als in de Nederlanden.
De Franse hugenoten, bosgeuzen genoemd, infiltreerden de zuidelijke Nederlanden.
Maar in Vlaanderen, Brabant en de Noordelijke provinciën zou een orkaan uitbarsten.

In 1566, het hongerjaar, werd de oom van Jacob IV Lippins, de katholieke Franchoys de Baets Baljuw en in 1567 werd de protestantgezinde Franchois Kervyn, Burgemeester.
De grote heersende armoede ten gevolge van werkeloosheid door de oorlog met Engeland en de Baltische landen, werd een broeinest van opgehitste calvinisten. 
Het Verbond der Edelen stuurde op 5 april 1566 een brief naar landvoogdes Margareta van Parma het Smeeksckrifi der Edelen met de vraag van een verzachting van de plakkaten en de afschaffing van de terechtstelling om geloofsovertuiging.

De lagere Edelen, want de Hoge Adel met Willem de Zwijger, Egmont en anderen hadden het manifest niet getekend, werden les Gueux genoemd.
In 1566 manifesteerden de calvinisten zich publiekelijk door overal in de Nederlanden, vooral in Vlaanderen, Henegouwen en Brabant openluchtvergaderingen, de zogenaamde Hagenpreken (les presches), te houden meestal 's avonds buiten de stad.
De predikers waren aangevoerd door een opgeleide predikant.

Ze werden het eerst gehouden in het Westerkwartier rondom Kassel, Hondschote en Veurne, verpauperde textielstadjes.
Op 30 juni 1566 namen ca. 30.000 mensen deel aan een vergadering rond Antwerpen, bijgestaan door milities.
Bij de racorde in september 1565 had Jan Lippins Eeklo verlaten voor Hulst, ook een calvinistisch bolwerk. 
Vandaar ging hij heimelijk naar Emden in oost-Friesland (D) waar hij tot Predikant werd benoemd onder de naam Dominee Johannes Lippius, en vandaar naar Breda. 

In 1566 was hij terug in Eeklo. In zijn woning aan het Spriet kwamen calvinistische kopstukken bijeen om de Hagepreken te organiseren.
Op 11 juli 1566 werden de eerste Hagepreken door bekende predikanten gehouden in Eeklo, aangebracht door Jan Lippins:

la première preche quy se faisoit par les sectaires fuist I'unzoesme de juillet 1566, du soir
bien tard, comme à ix ou dix heures, peu hors de la ville d'Eecloo, verklaarde de recent benoemde pastoor M.Pasia.
Naar schatting bedroeg het aantal toehoorders tussen de 500 en 600, in de wetenschap dat op het bijwonen van dergelijke preken de doodstraf stond.

Door de 19 de -eeuwse Hollandse geschiedschrijvers werd het Convent aanzien als het feitelijk begin van de Gereformeerde Kerk in de Nederlanden.
Hun ondertekenaars kunnen worden beschouwd als de Founding Fathersvan de Reformatie.
Bij de ondertekenaars van Het Convent stond op de vijfde plaats de handtekening van Ds Johannes Lippius.
Op latere data werd Het Convent meerdere malen opnieuw gepubliceerd met wijzigingen, telkens getekend door zestig prominente Predikanten, waarvan enkele door Lippius bij procuratie. 
Zo kreeg de vermaarde Ds. Lippius een plaats in het Biografisch Woordenboek der Nederlanden.
In juli 1572 was Dom. Lippius, uyt Wezel gecomen, in Dordrecht om het Convent te bekrachtigen.
De Raad van Vlaanderen, op de hoogte van dit Convent, stuurde een messagier naar de Magistraat van Eeklo met tplaccaet van Dordrecht. 
Het werd in ontvangst genomen door Jan Ymans, schepen en broer van Martyne, de echtgenote van Johannes Lippius, die in Eeklo verbleef.
Nadien beschouwde de Bloedraad Jan Lippins als zijnde overleden.
Martyne Ymans, uiteraard een calviniste, gedroeg zich zoals vele protestantsgezinde, als katholiek uit schrik voor de Inquisitie.
Zij kreeg van de Raad aan Beroerten de helft van de meubelen, afkomstig van haar bruidsschat en de helft van de meubelen die zij in gemeenschap hadden verworven, terug. 
In 1572 kocht Jan Ymans voor zijn zus Martyne twee percelen en een bos in Eeklo. 
Lippius liet, waarschijnlijk door een tussenpersoon, meerdere onroerende goederen verkopen, waaronder een hofstede in Lembeke, een hofstede in Eeklo, voorheen bezit van  zijn eerste vrouw Van den Hende, en een perceel in de Kerkstraat van Eeklo, voorheen bezit van zijn moeder Pieryne Lippins-Thys.
Enerzijds waren munten gemakkelijk te verplaatsen tijdens zijn zwerftocht in het Noorden en anderzijds veegde hij zijn sporen uit in het Zuiden.
In oktober 1573 reisde Lippius naar Gorinchem om een protestantse vergadering bij te wonen. 

In 1575 was Dom. Lippius voorzitter van de vergadering in Dordrecht.
In 1576 keerde de Dominee terug naar zijn streek en werd Predikant in Hulst en Hulster-Ambacht. 
In 1575 kreeg Martyne Ymans voor de derde maal een som terug van de Bloedraad, ong. 650 Lp of 13.000 €. 
Zij overleed kort nadien en Lippius hertrouwde in hetzelfde jaar voor een derde maal met Elyzabeth (Bette) Schoutteet (Scauteete) volgens een acte van 8 augustus 1577. 
De acte van de Staten van goed van wijlen Jan Lippens en wijlen Martynkin Yman werden opgesteld in 1579, voor hun kinderen Vincent, Berthelemeus en Arnaud. 
Voogd was Baudewijn Craeye, de echtgenoot van Maria Lippins, dochter van Jacob III Lippins. Elyzabeth hertrouwde met Jan Toebast volgens een acte van 30 april 1530 en zij namen de vlucht naar Utrecht.
In 1589 was zij nog in leven in deze stad.

Terug naar Alva. Den eersten dach aan april verloor duc d'Alb synen bril.
Dit versje was een allusie op het feit dat de Watergeuzen op 1 april 1572 het leger van Alva versloeg in Den Briel, een stadje gelegen op een klein eiland ten zuiden van Holland.
Deze eerste militaire overwinning van een calvinistisch leger op een Spaans leger, gaf een grote stoot aan de opruk van het calvinisme in de Nederlanden.
In Den Briel werden papisten, elders opgepakt, in grote getale mishandeld of opgehangen, zoals Pastoor Pasia van Eeklo.
Een na een vielen de meeste steden van Holland en Zeeland in de handen van Willem van Oranje, de onbetwiste leider van de Opstand. Amsterdam bleef echter Spaans. 
Nog in hetzelfde jaar, riep Philip Marnix van St-Aldegonde, secretaris van Oranje, een vergadering bijeen in Dordrecht waarin werd afgekondigd dat Alva Oranje moest erkennen als Stadhouder van Holland, Zeeland en Utrecht en dat een algemene godsdienstvrijheid zou heersen over de Nederlanden.
In ruil kreeg Brussel aanzienlijke belastingen. 

Lippius nam waarschijnlijk deel aan deze vergadering. 
Maar het leger van Alva ging in de aanval.
In 1573 overmeesterde Alva Haarlem met zware verliezen aan beide zijden: het was een Pyrrusoverwinning.
Den IJzeren Hertog nam in 1573 ontslag als landvoogd maar hij liet een lege schatkist na waardoor zijn soldaten niet werden betaald.
De daaropvolgende Spaanse furiën gepleegd door muitende Spaanse troepen waren angstaanjagende gebeurtenissen.
Het calvinistisch Mechelen werd in 1572 door de Spaanse troepen ingenomen, gevolgd door een vreselijke Furie. 
In 1576, hetzelfde in Antwerpen en Brussel.

Die furies stimuleerden nog meer de anti-Spaanse gevoelens bij de bevolking. 
De watergeuzen van hun kant veroverden in 1572-74 Assenede, Terneuzen, Sas van Gent en Axel ; Hulst, Sluis en Knokke volgden.
In de veroverde steden werd een calvinistisch bestuur geïnstalleerd.

Elders in Vlaanderen, drongen Zeeuwse geuzen, waarvan velen gevluchte Vlamingen, met hun platte vaartuigen langs de waterwegen, vooral 's nachts, tot diep in het binnenland en chanteerden katholieke boeren met een brandschatting; die arme lui moesten een geldelijke bijdrage leveren aan de geuzen; bij weigering werd gedreigd de boerderij in brand te steken. 
Deze bedreigingen duurden tot het jaar 1600. 
De nieuwe landvoogd, opvolger van Alva, was Don Requesens.
Hij liet op 6 juni 1574 in Brussel het pardoen-generael afkondigen, waardoor uitgeweken afvalligen konden terugkeren en hun geconfisqueerde goederen konden terugeisen op voorwaarde dat ze tot de katholieke stal terugkeerden. 
Mer Jehan Lippins behoorde tot de Liste des Personnes exclues du Pardon Général, opgesteld de dag voor de afkondiging.
Waarschijnlijk was de Inquisitie te weten gekomen dat Lippius nog in leven was.

Het Hazegras is eigendom van hertog Emmanuel-Francis de Croy, van de erfgenamen van Bruggeling Charles Joets en van diens stadsgenoot Charles Walwein.
Lippens richt met zijn neef, handelaar Pieter Debock uit Gent, en met advocaat Bruno D’hert een vennootschap op.
Via Albert de Gheldere, telg van nog een vooraanstaande Brugse familie en gehuwd met een dochter Joets, kopen ze samen 9/16 van de gronden.
Van die 9/16 heeft Lippens er 4, Debock 2, D’hert 2.
Charles Walwein verwerft er ook nog eens 1/16.
Samen betalen ze 9.000 ponden, de toenmalige Vlaamse munt.
De grenzen van het verkochte land zijn de Reigaarsvliet, de Paulusvaart, de kerk van Knokke en de zee.
Philippe-François Lippens voltooit de indijking op 8 oktober 1784 en wordt door de eigenaars tot dijkgraaf aangesteld.

De jaren nadien steekt hij  veel tijd en energie in de nieuwe Hazegraspolder.
Hij zaait er gerst, tarwe en koolzaad.
Op 26 juli 1785 noteert hij in zijn dagboek: “Het eerste koolsaed doen saeyen op de kavels 2 en 5.”

De oogst wordt verkocht aan brouwers en olieslagers uit Brugge, het Waasland en soms tot in Amsterdam toe.
Maar dat is niet zonder slag of stoot gegaan. 
Om de Nederlanders te tonen dat het Hazegras Oostenrijks bezit is en blijft, heeft Jozef II er namelijk ook een fort gepland.
Hij voorziet daarnaast een aanlegplaats in het Zwin, met lazaret.
Schepen die uit verre streken terugkeren, moeten er aanleggen om in quarantaine te gaan als bescherming tegen mogelijke besmettelijke ziekten.
Pas nadien kunnen ze binnenvaren in de havens van Oostende en Nieuwpoort.
De Nederlanders houden echter het been stijf: geen vrije toegang tot het Zwin en evenmin tot de Schelde.
Jozef II voert de druk op. In oktober 1784 dreigt oorlog.
Noord-Nederland neemt militaire maatregelen.
In november 1784 laat het op veel plaatsen langs de Zeeuws-Vlaamse grens zeewater binnenstromen om de eigen militaire vestingen te beschermen.

Dit brakke water veroorzaakt op veel plaatsen overstromingen.
Ook op het Hazegras. Philippe-François Lippens verblijft er op 8 november.
De indijking is amper een maand voltooid.
‘s Nachts om twee uur komt een boer uit de buurt hem wekken.
“De Hollanders hebben langs Sluis zeewater ‘gestoken’.”
Samen met zijn werkvolk — de meesten afkomstig uit Moerbeke — en met de arbeiders die volop aan het nieuwe fort werken, levert Lippens strijd tegen het wassende zeewater.
Drie dagen later doet hij hetzelfde op het thuisfront, in Moerbeke zelf.
Pas in de lente van 1875 besluit Den Haag, na onderhandelingen met Oostenrijk de overstromingen te stoppen.
De sluizen in Zeeuws-Vlaanderen worden opengesteld om het overtollige water af te voeren. Philippe-François Lippens ziet daar op toe in het hele grensgebied.
Hij reist een maand lang van de ene sluis naar de andere.
Het duurt tot 21 april voor al het zeewater weg is en hij zoet water kan laten binnenstromen, om het zout van de overstroming op te lossen.

Terug naar Auguste, de burgemeester van Moerbeke.
Een bijna even belangrijke spilfiguur in het geslacht Lippens als zijn grootvader Philippe-François.

Geboren op 7 november 1818 in Gent.
Studies in het buitenland en aan het Landbouwinstituut in Gembloers.
Getrouwd met Mathilda Kuetgens. Vier kinderen.
Voor zijn politieke carrière al een belangrijke figuur in Moerbeke-Waas (dan 4.000 inwoners), nadien nog meer.
Bij zijn intrede in de gemeenteraad (1846) voor de liberalen gaat het nochtans niet zo goed in de gemeente.
De Belgische onafhankelijkheid (1830) heeft drastische gevolgen voor de grensstreek.
De handel met Nederland is stilgevallen en enkele veldslagen hebben heel wat schade aangericht. Moerbeke ligt in een soort niemandsland en kent een diepe crisis.
Daar komt bovenop dat Vlaanderen in de jaren 1840 honger lijdt.
Door de economische crisis, door een stijging van de pachtprijzen en door aanhoudende landbouwproblemen.
In 1845 heeft heel West-Europa te kampen met een mislukte graanoogst.
Van 1845 tot 1847 mislukken bijna alle aardappeloogsten.

Auguste Lippens zou geen Lippens heten, mocht hij in die omstandigheden niet aan inpolderingswerken en droogleggingen doen.
Onder zijn bestuur komen er zo tientallen hectaren nieuwe landbouwgrond bij.
Verder zorgt hij voor de aanleg van 28 kilometer steenweg, de uitdieping of aanleg van 120 kilometer waterwegen en een uitgebreide riolering.
Moerbeke vindt ook aansluiting op het spoorwegnetwerk, met verbindingen naar Lokeren, Sint-Gillis, Zelzate en Sint-Niklaas.
Dat laatste is nodig om de vlas- en textielfabriek “Cambier & Compagnie” naar de gemeente te halen.

Paul Lippens, ingenieur, is op dat moment plaatsvervangend volksvertegenwoordiger voor de liberale partij en auteur van een opmerkelijke brochure: “La Question Flamande”.
Dat weet dan echter nog niemand: hij schrijft ze in 1913 maar ze zal pas 16 jaar later door zijn broer Maurice postuum worden uitgegeven, midden de felle discussies over nieuwe taalwetten en de vernederlandsing van de universiteit van Gent.

Paul Lippens, vanzelfsprekend helemaal in het Frans opgevoed, is één van de eerste Franstalige Vlamingen die ziet in welke richting Vlaanderen evolueert, zonder er al alle gevolgen uit te trekken. Hij verdedigt in zijn tekst het recht op het spreken van de moedertaal.
Hij raadt Franstalige Vlamingen — de elite op dat moment — daarnaast aan goed Nederlands te leren.
Zodat ze de liberale vooruitgangsidee beter kunnen vertolken tegenover de gewone Vlamingen.
Ze moeten wel het Frans niet opgeven. Lippens bepleit een tweetalig Vlaanderen.

De baas van de suikerfabriek heeft in de zomer van 1914 amper de omvorming van de “Sucrerie de Moerbeke-Waes” voltooid, of de Duitsers vallen ons land binnen.
Als bijna 38-jarige vader van twee kinderen meldt Lippens zich vrijwillig voor het front.
Hij sneuvelt als onderluitenant van de genie in augustus 1915 aan de IJzer, bij Stuivekenskerke.
Zijn broer Maurice Lippens (1875-1956) neemt de leiding van de suikerfabrieken over.
Hij zal na de oorlog pas echt voor expansie zorgen.
Onder meer tijdens zijn ambtstermijn als gouverneur-generaal van Kongo, met de suikerfabriek “Moerbeke – Kwilu”.

Maurice Lippens beperkt zijn horizon echter niet tot Moerbeke en suiker.
Samen met zijn neef Raymond (1875-1964) is hij al van voor de eerste wereldoorlog een drijvende kracht achter de ontwikkeling van de badplaats Knokke.
Hun betovergootvader Philippe-François (1742-1817) heeft er in de nadagen van het Oostenrijkse regime grote stukken schorre ingedijkt en aangekocht.
Honderd jaar lang is daar enkel wat landbouw op bedreven.
Terwijl Oostende, Blankenberge en zelfs Heist in de tweede helft van de negentiende eeuw floreren als toeristische attractiepool, bestaat Knokke nog altijd maar uit enkele geïsoleerde gehuchten en een houten barak van de douane.
De ongerepte duinen trekken hoogstens wat kunstenaars aan.

In 1887 slaagt één van hen — schilder Albert Verwee — om samen met twee Brusselaars — Louis Van Bunnen en Henri Dumortier — 34 hectare, 5 are en 58 centiare grond aan te kopen van de familie Lippens.
Het gaat om het meest westelijk gelegen deel van de Zoutepolder.
In het midden daarvan legt het trio een laan aan, dan nog Zeeweg genoemd, nu de Lippenslaan.
Aan het eind, bij het strand, start in 1889 de bouw een imposant Grand Hotel.
Er volgt een golfclub, een paardentram tussen dorp en zee en moeder Siska bakt vanaf 1892 haar eerste wafels.
Dit succes zet de neven Lippens aan het denken.
Ze besluiten hun gronden niet meer te verkopen, maar zelf te verkavelen. 

Dat Maurice Lippens “in Brussel veel gedaan krijgt”, is geen toeval.
Na zijn terugkeer in Belgische politiek heeft de burgemeester van Moerbeke snel carrière gemaakt in de hoofdstad.
Minister van Spoorweg, Post en Telegrafie in de regeringen Jaspar II en (enkel Spoorweg) Jaspar III (1927-1931).
Minister van Wetenschap en Kunsten in De Broqueville III (1932).
Minster van Onderwijs in De Broqueville IV (1932-1934).
Senaatsvoorzitter vanaf 1934.

Lippens onderhoudt sinds zijn Congolese tijd bovendien erg goede banden met het koningshuis.
Zo goed zelfs, dat de Compagnie Immobilière Le Zoute prins Leopold in 1930 een stuk grond schenkt bij het Zwin.
Vier jaar later laat de kersverse koning er een villa optrekken.
Maar vaak zal Leopold er niet verblijven.
De plek herinnert hem te veel aan de gelukkige jaren met zijn jong overleden vrouw Astrid.

Voor wat hoort wat.

Bij zijn eerste reeks benoemingen van ministers van Staat (juli 1934) zet de net aangetreden koning Leopold III de liberaal uit Moerbeke op de lijst.
Twee jaar later verleent hij hem de persoonlijke titel van graaf.
In 1949 zal de Regent die overdraagbaar maken op de eerste mannelijke erfgenaam.
Maurice Lippens behoort tot de nauwe entourage van Leopold III.
De twee delen dezelfde politieke opvattingen.
Als oplossing voor de crisis van het parlementaire regime zien ze een sterke uitvoerende macht, met een eerste glansrol voor de koning.

Lippens kijkt ook met bijzondere belangstelling naar de politieke ontwikkelingen in Hitler-Duitsland. Dankzij bemiddeling van zijn neef André de Kerchove de Denterghem (tussen december 1931 en oktober 1935 de Belgische gezant in Berlijn) kan hij in oktober 1934 zelfs op visite bij de nieuwe Duitse machthebbers.
De senaatsvoorzitter ziet Goebbels, Göring én Hitler zelf.
Twee jaar voor Léon Degrelle is hij de eerste vooraanstaande Belgische politicus die door de Führer ontvangen wordt.
Geen officiële ontvangst weliswaar, want alles vindt plaats in het grootste geheim.

Leon A. Anne Marie Ghislain Lippens was de zoon van de bosbouwkundige Raymond Lippens (1875-1964), die in 1921 in de adelstand werd opgenomen en van Ghislaine de Béthune (1889-1969).
Hij was de schoonzoon van de liberale politicus en minister Maurice August Lippens, die in 1936 in de adelstand werd opgenomen met de titel van graaf, titel die op Léon Lippens werd overgedragen.
Léon Lippens trouwde in 1936 met zijn achternicht Suzanne Lippens (1903-1985), met wie hij vier kinderen kreeg:

Mary (1937), in eerste huwelijk met kunstschilder Roger Nellens
Elisabeth (1939), getrouwd met prins Ferdinand von Bismarck-Schönhausen
Leopold (1941-2021), burgemeester van Knokke-Heist
Maurice (1943), voormalige voorzitter van de Fortis-groep.

Een vroege voorvader van Maurice en Léopold Lippens trok op het einde van de 18de eeuw naar Knokke, toen nog een arm vissersdorpje.
Hij was aannemer in indijkingwerken, maar dijkte vooral ook polders in voor zichzelf. 
Hij werd stilaan eigenaar van de hele kustgemeente. Er is niet voor niets een Lippenslaan in Knokke.
De gouden zet bij de familie Lippens kwam er halfweg de 19 de eeuw. 
Hippolyte Lippens en zijn zus Stéphanie sloegen een zus en een broer uit de familie de Kerckhove de Denterghem aan de haak. 
De huwelijken met de leden van deze oude adellijke familie uit Gent legden de Lippens geen windeieren. 
Hippolyte volgde zijn schoonvader, Charles de Kerckhove, op als burgemeester van Gent. 
De ambitieuze Hippolyte werd ook lid van de Kamer en de Senaat. Daar zetelden toen de echte machthebbers van het land. 
Nog in de 19 de eeuw: broer August Lippens veroverde Marie 't Serstevens. 
Haar familie was een grote aandeelhouder bij de Generale Bank en de Assurances Générales (AG). 
Zo tuimelde een Lippens in de wondere wereld van 'les hautes finances'.

De eerste echte klepper binnen de dynastie werd Maurice Auguste Eugène Charles Marie Ghislain Graaf Lippens (Gent, 21 augustus 1875 - Elsene, 12 juli 1956) , zoon van Hippolyte en grootvader van de huidige ex-Fortisvoorzitter Maurice. 
Hij bekleedde een indrukwekkende reeks mandaten: gouverneur van Oost-Vlaanderen, gouverneur van Belgisch Congo, minister van Openbaar Onderwijs, senaatsvoorzitter,... 
Hoewel Maurice de familiale weg naar de macht als geen ander voortzette, was hij ook een buitenbeentje.

Of beter: zo leek het toch. Hij 'vernederlandste' de Gentse universiteit, tot grote ergernis van zijn Franstalige familie, vrienden en academici. 
Maurice werd in 1921 in de adelstand verheven. 
Nu is dat een decoratie, maar toen was dat enkel weggelegd voor rijke mensen met een verdienste voor het vaderland.
Nog opmerkelijker waren zijn interventies voor en bij het begin van de Tweede Wereldoorlog. Maurice Lippens legde contact met Adolf Hitler.
Hij stelde koning Leopold III voor om rechtstreeks te onderhandelen met de nazi's. 
Maurice Lippens wilde een autoritaire Belgische regering à la Vichy (de Franse oorlogsregeling die collaboreerde met de Duitsers) in het zadel helpen, waarin hij zichzelf een belangrijke ministerspost zou toekennen.
De plannen van Maurice werden evenwel gekelderd door de kabinetschef van Leopold III.
Maurice Lippens hield ook op familiaal vlak de teugels strak in handen. 
Zijn dochter Suzanne trouwde met haar achterneef Léon Lippens. Geen toeval. 
Eeuwige strateeg Maurice verhinderde op die manier dat het familiefortuin en de macht - grotendeels te danken aan de eerdere huwelijken met de ’t Serstevens en de DeKerckhoves, zouden verbrokkelen. 

Zijn oudste dochter Suzanne (1903-1985) heeft Maurice Lippens in 1936 uitgehuwelijkt aan... haar achterneef Léon Lippens (1911-1986), zoon van Raymond, de man met wie hij samen de Compagnie heeft grootgemaakt.
Kwatongen beweren dat de twee neven zo willen vermijden dat het familiefortuin te veel verspreid en versnipperd zou raken.
Dat is aan die zijde van de stamboom vrij goed gelukt.
Wie breder kijkt, ziet dat twee familietakken de laatste jaren steeds meer uiteen gegroeid zijn.
Aan de ene kant de Lippensen van de Compagnie: de nazaten van Maurice en Raymond.
Aan de andere kant de veel discretere Lippensen van de suiker en hun holding Finasucre: de nazaten van Paul.

Omdat Maurice Lippens zelf geen zonen heeft, erft Léon Lippens zijn grafelijke titel.
Hij geeft hem op zijn beurt door aan zijn oudste zoon, de vorige week overleden Leopold (1941-2021).
Léon Lippens is als jongeman voorbestemd om in Congo plantages van de familie te beheren.
Maar het liefst wat hij er doet, is het Virunga-park — waarvan hij adjunct-conservator is — intrekken om er de gorilla’s, olifanten en trekvogels te observeren.
In juli 1936 keert hij naar België terug en trouwt, zoals al gezegd, met zijn achternicht.
In 1946 stelt Lippens zich kandidaat als burgemeester in Knokke en wordt verkozen.
Onder zijn impuls kent Knokke in de jaren vijftig een nieuwe boom.
In 1951 richt hij de vzw Belgische Natuur- en Vogelreservaten op.
In 1952 krijgt het Zwin het statuut van reservaat, het eerste in ons land.
Aan de rand vormt de Compagnie op zijn vraag de tuin rond de voormalige villa van Leopold III om in een educatief vogelpark.
De koninklijke villa zelf wordt ingericht als restaurant.

Léon Lippens, die zijn vader en oom opgevolgd is aan het hoofd van de Compagnie, geeft aan het eind van zijn leven op zijn de beurt fakkel door aan de volgende generatie.
Van zijn vier kinderen Mary (1937), Elisabeth (1939), Maurice (1943) en Leopold (1941-2021) overleed vorige week de laatste.
Meteen ook de laatste die aan het hoofd stond van de Compagnie trouwens.
Maar die er mee voor zorgde dat Lippens vandaag synoniem staat voor Knokke.

De suikerfabriek in Moerbeke is gesloten sinds 2007.
Op het fabrieksterrein, omgedoopt in De Zoete Vaart, staan nu appartementen.
Luxeappartementen, wat had u anders gedacht.

Léon Lippens werd in 1947 burgemeester van Knokke en had aandelen in de steenbakkerijen van Knokke en Snaaskerke en exploiteerde enkele jaren een suikerplantage in Congo, maar een groot zakenman was hij niet.

Hij haatte «de slechte mensen» van de Generale Maatschappij in Brussel, maar bouwde wel verder aan de familiale vastgoedvennootschap Compagnie Het Zoute, die nu nog Knokke beheerst. 

Léon was een godsdienstige poëet, natuurliefhebber en jager. 
Hij tuurde het liefst naar watervogels en was de grondlegger van natuurreservaat 't Zwin. 
Hij dweepte met de geschriften van Pierre Teilhard de Chardin, een Franse theoloog die zijn leven lang zocht naar een evenwicht tussen de strenge katholieke leer en de moderne natuurwetenschappen.

Léon en Suzanne Lippens kregen vier kinderen, één om de twee jaar: 
Marie (1937), Elisabeth (1939), Léopold (1941) en Maurice (1943).
De zussen trouwden een goede partij en leven in de anonimiteit.