"Ze vliegen niet verder dan Marokko, en keren in de winter vaak terug"

Het project waarbij twaalf jonge ooievaars in het Zwin Natuur Park in Knokke-Heist een zendertje kregen, levert opmerkelijke resultaten op.
Tien van de jonge dieren zijn nog in leven, drie vonden de weg vanuit het zuiden feilloos terug naar Knokke. Nieuw is dat bedrijven en particulieren nu ook kunnen sponsoren.

Het aanbrengen van een zender bij ooievaars gebeurde in samenwerking met het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen (KBIN).
Het Zwin Natuur Park in Knokke-Heist plaatste dit jaar opnieuw een zender op vijf jonge ooievaars.
Daarmee komt het totaal op twaalf ooievaars met een zender in de voorbije drie jaar.
Tien van de twaalf Zwinooievaars met een zender zijn nog in leven.
"Dat is een buitengewoon goed resultaat.
Jonge ooievaars kennen in hun eerste levensjaren vaak een hoog sterftecijfer", zegt Wouter Faveyts van Zwin Natuur Park.

Heel bijzonder is dat drie van de vijf ooievaars die in 2019 en 2020 een zender kregen, in 2021 helemaal vanuit het zuiden de weg naar het Zwin Natuur Park terugvonden.
Ooievaar Hadewijch, één van de drie teruggekeerde, bouwde er samen met een partner zelfs een nest.
"Het gaat om heel lichte zenders met een gewicht van 25 gram.
Dat is minder dan 1 procent van het gewicht van de ooievaars.
De zenders werken op zonne-energie.
Ze geven tot op enkele meters na voortdurend heel nauwkeurig de positie van de ooievaars weer.
De vijf jonge ooievaars die nu van een zender zijn voorzien, zijn dit jaar geboren", zegt Faveyts.

Overwinteren

Het zenderproject leert welke trekroutes de ooievaars nemen, waar ze overwinteren en geeft ook inzichten in de uitdagingen waarmee de vogels te maken krijgen.
"De ooievaar is een soort om te koesteren en de zenderresultaten zullen belangrijke informatie opleveren om te helpen het voortbestaan van de ooievaars te vrijwaren.
Het is de bedoeling dat in de volgende jaren nog meer ooievaars van een zender zullen worden voorzien", aldus de verzorgers.

Vuilnisbelten

Geen enkele zenderooievaar is het afgelopen jaar de Sahara overgestoken en verder getrokken dan Marokko. De verste afstand van één van de ooievaars is ongeveer 2.100 kilometer, tot bij de stad Rabat in Marokko. "Alle jonge zender-ooievaars trokken in de late zomer zuidwaarts, er bleven geen exemplaren hier bij ons overwinteren", zegt Didier Vangeluwe, hoofd van het Belgisch Ringwerk (BeBirds).
"Sommige zender-ooievaars trokken een aantal dagen samen naar het zuiden, maar andere vogels verlieten al na een dag de rest van de groep.
De overwinteringsplaatsen bevonden zich in Spanje en het noorden van Marokko.
Vuilnisbelten en afvalverwerkingsbedrijven bleken heel belangrijk te zijn als stopplaats voor de ooievaars."

Tijdens hun eerste noordwaartse trek in hun eerste levensjaar keerden alle zender-ooievaars weer terug naar het noorden.
Ze maakten de reis weliswaar veel later in de lente dan oudere ooievaars.
Omdat ze pas ten vroegste vanaf hun derde levensjaar gaan broeden, hebben ze in hun eerste lente nog geen haast om snel terug te keren.
Een deel van de vogels keerde voor korte of langere tijd terug naar het Zwin, andere vogels deden dat niet.
Die laatste kwamen met name in Nederland terecht.

Sponsoringsproject

De twee vogels die het niet haalden, kwamen beide om het leven in het noorden van Marokko.
"Van één kennen we de doodsoorzaak: elektrocutie, een vaak voorkomende doodsoorzaak", zegt Vangeluwe. Nieuw dit jaar is dat bedrijven en particulieren de kans kregen om een zender te sponsoren.
Ook in 2022 wordt het sponsoringsproject van de ooievaars verdergezet.
Bedrijven en particulieren zullen dan opnieuw een zender voor een ooievaar kunnen sponsoren.
Het sponsoren van een ooievaar kost 1.062,50 euro per zender.

De resultaten van het onderzoek zijn te volgen op www.zwin.be en via de sociale media van het Zwin Natuur Park.