Dynastie in tranen.
Het geslacht Lippens rouwt om verloren invloed.
Schud me niet door elkaar, ik zit vol tranen», zei Maurice Lippens in 2005 tijdens een interview.
Toen was het humor, nu bittere ernst.
De crash van Fortis treft de ex-leider tot in zijn diepste vezels.
Hij is ziek en neerslachtig. «Ik vrees dat hij heel diep zit.
De naam Lippens is fel besmeurd.
Nog straffer: hij sleurde familie en vrienden mee in het ravijn», zegt de Antwerpse economist René De Preter, kenner van 's lands rijkste zakenfamilies.
Hoe bouwde de dynastie Lippens haar onschatbare vermogen op en waarom liep het nu mis?
Een reconstructie.
Economist, ex-bankier en ex-cabinettard René De Preter (64) uit Deurne bestudeert al ruim 25 jaar de economische geschiedenis van ons land.
Hij bezondigt zich niet aan spectaculaire en doorgaans foute schattingen van familiefortuinen.
De bescheiden vorser steekt zijn energie vooral in het ontmaskeren van de strategieën achter de zakenclans.
Hij schreef er twee boeken over: 'De 200 rijkste families' (1983) en 'Geld en Macht' (2006).
De familie Lippens is een van de markantste zakendynastieën in ons land, zo blijkt uit De Preters monnikenwerk.
Veroveraars met een visie.
«De familie Lippens is geworden wie ze is dankzij een langetermijnstrategie, waarbij politieke, zakelijke en familiale keuzes werden gemaakt die moesten leiden tot het vergroten van hun fortuin, macht en invloed.
Consequent. Geen improvisatie of toeval bij de Lippens, alles is beredeneerd.
Ook de huwelijken hebben daar minstens alle schijn van», zegt De Preter.
De Preter:
«Vergeten we niet dat Maurice en Léopold Lippens trouwden met twee adellijke zussen: Kathleen en Patricia Matthieu de Wynendaele, 'toevallig' de dochters van bankier Jacques die: in de kringen van de Generale terug te vinden was.
Strategie, nogmaals.
Maurice werd de sterke man van AG, fusioneerde dat met het Nederlandse Amev tot Fortis. En dan ging het in sneltreinvaart.
Hij redde de Generale Maatschappij uit handen van de Italiaanse investeerder Carlo de Benedetti, slokte met Fortis de ASLK, de Generale Bank en ABN Amro op.
Een ware veldtocht in de financiële wereld. ABN Amro was een oude vijand.
Die verovering was een brug te ver. De wraak van de Nederlanders smaakt nu dan ook zeer zoet.»
Nu zit hij thuis, Maurice Lippens. Wegens gezondheidsreden, zeggen zijn verwanten.
De Preter:
«Hij verloor in een paar dagen tijd zijn prestige en imago, waaraan hij jarenlang had gewerkt.
Hij is niet langer de ongenaakbare en de onkreukbare.
Dat gezichtsverlies moet zeer hard aankomen.
Een mens zou zich voor minder in zijn huis opsluiten.
Het ergste is dat hij familie en vrienden meesleurde in de afgrond.
Ze zijn met zijn allen erg veel geld kwijt.
Gedaan met het gouden adressenboekje. Hij heeft zijn relatienetwerk danig besmet.»
Het persoonlijke vermogen van Maurice Lippens werd geschat op 750 miljoen euro. Wat blijft er nu nog over?
«Ach, die schattingen altijd», zucht De Preter.
«Ik hou me er niet mee bezig. Ze weten zelf niet hoe rijk ze zijn.
Ze leven met de spreuk van Henri Ford: 'Als je weet hoe rijkje bent, dan ben je niet rijk'.
Hoeveel geld ze ,kwijtgespeeld zijn? Erg veel. Maar er blijft nog erg veel over.
Wat de Lippens verloren hebben, is hun invloed.
Hun naam is besmeurd. Dat is minstens even erg als het verlies van kapitaal.»
Actie tegen top loon Maurice Lippens.
Na Philips en Corporate Express kan ook Fortis op de aandeelhoudersvergadering van 29 april een schrobbering verwachten van kleine en grote beleggers.
Adviesbureau Riskmetrics is ontstemd over het beloningsbeleid.
De Vereniging van Effectenbezitters verzet zich tegen herbenoeming van president-commissaris Maurice Lippens uit Knokke-Heist.
De tijd dat aandeelhouders zich niet bekommerden om topbeloningen lijkt definitief voorbij.
Zeker nu ook grote buitenlandse beleggers, zoals internationale pensioenfondsen en verzekeraars, bij beursbedrijven aan de bel trekken als er onduidelijkheid is over de verhouding tussen de beloning en de prestaties van topbestuurders.
Adviesbureau Riskmetrics, dat grote beleggers wereldwijd op 38.000 aandeelhoudersvergaderingen in honderd landen adviseert over hun stemgedrag, spoort grote aandeelhouders van Fortis aan het beloningsbeleid ter discussie te stellen op de aandeelhoudersvergadering van 29 april.
Dat blijkt uit een zopas vrijgegeven rapport.
Pensioenfondsen en verzekeraars nemen de adviezen van Riskmetrics doorgaans zeer serieus.
Bij Philips en Corporate Express keurden aandeelhouders eind maart en begin april delen van het beloningsbeleid af.
Probleem bij Fortis is dat de onderneming aandeelhouders niet de kans geeft apart over de beloning van bestuurders te stemmen, zo blijkt uit de agenda voor de jaarvergadering van 29 april.
Fortis bood beleggers deze mogelijkheid het laatst vier jaar geleden.
Volgens Riskmetrics wijkt Fortis daarmee significant af van vergelijkbare beursgenoteerde bedrijven.
Toch heeft de bank-verzekeraar zo op het oog wel een en ander uit te leggen.
Bij de publicatie van het jaarverslag eind maart, bleek dat Fortis het basissalaris van bestuursvoorzitter Jean-Paul Votron met 73 procent wil verhogen, tot 1,3 miljoen euro.
De bank-verzekeraar heeft ervoor gekozen de verhoging van het salaris van Votron op de jaarvergadering te koppelen aan diens herbenoeming voor vier jaar.
Wie Votron's loonstijging wil blokkeren, moet dus tegen zijn herbenoeming stemmen.
Riskmetrics kiest op dit punt eieren voor z'n geld en adviseert beleggers vóór herbenoeming van de topman te kiezen.
De Vereniging van Effectenbezitters (VEB) staat op hetzelfde standpunt.
Ook de herbenoeming van invloedrijke president-commissaris graaf Maurice Lippens staat op de agenda.
Lippens is al sinds 1990 bestuurder bij Fortis en zou volgens de code Lippens niet moeten worden herbenoemd.
Op basis van zijn lange zittingstermijn geldt Lippens trouwens ook volgens de Nederlandse bestuur code Tabaksblat niet meer als onafhankelijk.
Riskmetrics adviseert aandeelhouders toch in te stemmen met herbenoeming van Lippens omdat er voldoende 'onafhankelijke' commissarissen zijn bij Fortis.
De VEB deelt dit standpunt niet. "Wij stemmen waarschijnlijk tegen herbenoeming van Lippens", laat woordvoerder Gerben Hettinga weten.
Ook Riskmetrics heeft zware kritiek.
Fortis biedt volgens het adviesbureau nauwelijks inzicht in de prestatiecriteria waaraan bestuurders moeten voldoen om bonussen te ontvangen.
"Beleidsregels zijn vaag en geven te veel speelruimte aan commissarissen en het beloningscomité, waarbij aandeelhouders toezicht en invloed wordt onthouden."
Deze kwestie is dit jaar extra pikant, gelet op de beloningen van president-commissaris Lippens en bestuursvoorzitter Votron.
Eind maart bleek dat Lippens, die zelf voorzitter is van het beloningscomité, sinds 1 januari een hogere bezoldiging heeft gekregen.
Zijn jaarvergoeding is 75 procent gestegen, van vier tot zeven ton.
Aandeelhouders kunnen deze gang van zaken op de vergadering van 29 april wel aan de orde stellen, maar staan verder voor een fait accompli.
"Als Fortis het beloningsbeleid bij volgende aandeelhoudersvergaderingen niet expliciet agendeert, zullen wij dat zelf doen", zegt Hettinga van de VEB.
De woordvoerder van Fortis geeft aan dat het huidige beloningsbeleid nog altijd in lijn is met het in 2004 door aandeelhouders goedgekeurde beleid.
"Maar we nemen de signalen van aandeelhouders zeer serieus."