Het Zwin wil uitgroeien tot educatief vogelpark.

 

In het Zwin heeft men een beheersplan klaar voor de toekomst van het reservaat en het vogelpark. 
Conservator Kris Struyf heeft ambitieuze plannen om van het Zwin een modern bezoekerscentrum te maken, dat tevens een ankerpunt zal worden voor milieueducatie aan de Oostkust.

Opvallendste zaken zijn de her aanleg van het vogelpark, een permanente tentoonstelling en spelelementen voor kinderen.
In het nieuwe plan willen we het reservaat op een meer dynamische manier beheren, zegt Kris Struyf. 
Vooral de zee spoeling om de verzanding tegen te gaan zal verbeterd worden. 

Ook het huidige vogelpark zal volledig heraangelegd worden. 
Het moet een venster op de Zwinstreek worden en we stappen af van de zuivere focus op vogels.
We willen de bezoekers een overzicht geven van de evolutie van de Zwinstreek via een wandelpark langs de verschillende biotopen van het Zwin: bos, bosrand, polder, oude begroeide duinen, jonge stuifduinen, een strand- en zee biotoop en tenslotte slikken en schorren. 
Die biotopen zullen grotendeels onder enorme netkooien worden ingericht met typische landschapselementen en een reeks typische vogelsoorten.
Een beetje naar het voorbeeld van dierenpark Planckendael.
De bezoekers zullen bovendien doorheen de biotopen kunnen wandelen, als het ware tussen de vogels, aldus Kris Struyf.

 

Luchthaven.

Kris Struyf wil het Zwin vooral vernieuwen door een andere vorm van presentatie. Meer binnenruimten zullen de bezoekers ook bij slechter weer kunnen boeien. 
We willen het reservaat via een permanente tentoonstelling voorstellen als een internationale luchthaven voor het vogelverkeer.
In het Zwin is het immers een komen en gaan van allerhande vogelsoorten, die hier neerstrijken om te rusten, te overwinteren of te broeden en dan terug vertrekken, vertelt Struyf.
Daarnaast komt er een ecohuis dat tevens dienst doet als opvangcentrum voor inheemse vogels. Ook zijn er plannen om de Vlindertuin in het Zwin zelf onder te brengen. 
Voor de jonge bezoekers komen er bovendien heel vat spelelementen bij en het educatieve zal primeren. 
In het Zwin hoopt men te starten met de vernieuwing in 2004. Het plan is momenteel het voorwerp van en uitgebreide Milieu Effect Rapportstudie.

Het ringen van de vogels

Een belangrijke taak in het Zwin is het ringen van de vele wilde vogels in het reservaat. Jaarlijks krijgen er zo'n 3.000 jonge vogels een ring rond de poot met een uniek serienummer.
Per vogelsoort zijn er eigen ringen. De leeftijd van de vogel en de coördinaten worden opgetekend in een register, dat dan naar het Instituut voor Natuurwetenschappen in Brussel wordt gezonden.
Daar houdt men de trek van de vogels in de gaten en brengt die in kaart. Bewoners van het Zwin zijn al tot in Zuid-Afrika gesignaleerd.
Eenden en ganzen vliegen tot in het hoge noorden en de ooievaars trekken jaarlijks tot ver in Noord-Afrika.

Elke dag waterbakken schrobben

Geen vogels zonder vogelpoep. Elke dag wacht de verzorgers de ondankbare taak om de volières uit te spoelen.
Het water, gewoon leidingwater, wordt afgelaten en het bassin wordt met de hand geschrobd.
Bij watervogels als de reigers wordt twee keer per dag de binnen vijver op die manier schoongemaakt. Die binnen vijvers blijven ook tijdens de winter ijsvrij.
Maar goed ook, want lepelaars (een reigersoort) eten alleen uit water.

Jobstudente Saskia voedert aalscholvers.

Ooievaars en aalscholvers hebben een biologische klok en weten dat om klokslag 3 uur jobstudente Saskia Staes (23) hen met de hand komt voederen.
Een waar spektakel als tientallen ooievaars, aalscholvers en meeuwen samentroepen voor een portie smakelijke vis.
"Werken met dieren en de interactie met de mensen is waar ik het meest van hou in deze job", zegt Saskia, die voor het eerst een maand in het Zwin werkt. 
"De mensen zijn heel dankbaar als ze iets bijleren." Naast het voederen rijdt ze met de 'biobelletax' rond en geeft ze uitleg over strandvondsten aan kinderen.
"Volgend jaar zou ik graag terugkomen", geeft ze nog mee.

Het ziekenhuis van het reservaat.

Voor verzwakte vogels die worden binnengebracht, is er een aparte quarantaineruimte. Het gaat veelal over vogels meteen gebroken poot.
Dankzij het rijke voedsel kunnen ze in alle rust bijkomen.
In acht kleine en één grote kooi zitten vogels van verschillende pluimage vreedzaam samen. 
Door andere vogels te zien eten, gaan de zieke vogels automatisch ook meer eten. Als de patiënten terug sterk genoeg zijn, worden ze vrijgelaten. 
Per jaar vangt het Zwin ongeveer 200 zieke vogels op. Na de ramp met de Tricolor in het begin van het jaar vonden honderd olieslachtoffers onderdak in het Zwin.
Voor de vogels van het park zelf zijn ziektes meestal geen probleem. 
Ze zitten ver van elkaar en de uitstekende voeding maakt hen immuun voor de meeste ziektekiemen.

Kuikens voor roofvogels, wijting voor jan-van-gent

In het Zwin wordt een uitgebreid gamma aan zaden en korrels gemengd, precies zoals elke vogelsoort ze het liefst heeft. Voor de roofvogels staan dagelijks piepkuikens op het menu.
De viseters krijgen verse wijting geserveerd. De grootste veelvraat in het park is de oude jan-van-gent, die dagelijks een kilo wijting binnenspeelt.
Ook de 30 tot 40 ooievaars die iedere dag naar het Zwin afzakken, krijgen vis en kuikens. Dit is een aanvulling op het vele voedsel dat ze zelf verzamelen als ze de polders intrekken.
Iedere dag passeert ruim 50 kilogram voedsel in de keuken van het Zwin

Gids Jacques leert ooievaars kaas eten

Jacques (76) is een van de dertig gidsen van het Zwin. Hij leidt er Franstalige groepen rond, maar is vooral bekend voor zijn opvoeringen met de ooievaars.
Hij heeft er zelfs enkele ooievaars de smaak van kaas leren kennen. "Er zijn zo'n zes ooievaars, zoals Annaïse hier, die telkens afkomen als ik ze een brokje kaas toestop", zegt Jacques.
"De andere dieren weten niet hoe lekker kaas is. Ik doe dit al twintig jaar en het is eigenlijk mijn grote hobby geworden", vertelt hij. 
Dagelijks brengt hij 2 kilogram kaas mee voor 'zijn' ooievaars. Maar ook de meeuwen en aalscholvers lusten er wel een brokje van.

Bron HLN - Teksten: Jonathan Van Renterghem - Foto's: Jo Deman